0
Kάντε μια περιήγηση στο συναρπαστικό γεωλογικό αρχείο που άφησαν πίσω τους τα σημαντικότερα ορόσημα
στην Γη 4,5
δισεκατομμύρια χρόνια. Εδώ,
θα επικεντρωθούμε στα γεγονότα που
διαμόρφωσαν την επιφάνεια του πλανήτη, όπως οι γιγαντιαίες επιπτώσεις
και η πλούσια σε οξυγόνο ατμόσφαιρα του.
Η γη διαμορφώνεται
Είναι δύσκολο να
γνωρίζουμε πότε η Γη για πρώτη
φορά διαμορφώθηκε, επειδή δεν
έχουν διασωθεί πέτρες από τις πρώτες ημέρες του
πλανήτη. Ενώ οι επιστήμονες
διαφωνούν για τις λεπτομέρειες, οι περισσότεροι επιστήμονες πιστεύουν ότι σχηματίστηκε η Γη
από μια σειρά συγκρούσεων που έλαβαν χώρα λιγότερο από 100 εκατομμύρια χρόνια μετά την συγχώνευση του
ηλιακού συστήματος. Πάνω από 10
συγκρούσεις με άλλα σώματα πρόσθεσαν όγκο στον αναπτυσσόμενο πλανήτη μας,
σύμφωνα με τα περισσότερα μοντέλα
του σχηματισμού της Γης. Με τη μέτρηση της ηλικίας των πετρωμάτων
στο φεγγάρι, και των
μετεωριτών που βρίσκονται στη Γη, οι επιστήμονες εκτιμούν ότι η Γη ενοποιήθηκε μέχρι 4540 εκατομμύρια χρόνια
πριν. Ο νεαρός πλανήτης
είχε δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα
και σιδερένιο πυρήνα και, όταν ...
Boom! Σύγκρουση Γης-Σελήνης
Η τελική σύγκρουση
στο χρονοδιάγραμμα της Γης ήταν με τη Θεία, ένα
βραχώδες πλανητοειδές ίσως στο
μέγεθος του Άρη. Αυτός ο πρωτοπλανήτης πέρασε πλαγίως από την Γη, αφήνοντας τον
πλανήτη μας ως επί το πλείστον ανέπαφο,
αλλά καταστρέφοντας τον εαυτό του
και φυσώντας μακριά την γήινη ατμόσφαιρα. Τα συντρίμμια του Theia που εξατμίστηκαν συμπυκνώθηκαν στο
φεγγάρι της Γης. Μερικοί ερευνητές
πιστεύουν ότι τα απομεινάρια της προ-σύγκρουσης της
Γης εξακολουθούν να υπάρχουν σήμερα βαθιά στο μανδύα της
Γης και στον εξωτερικό πυρήνα. Ο μανδύας είναι το στρώμα μεταξύ της επιφάνειας του φλοιού και
του πυρήνα.
Ωκεανός από μάγμα
Η δύναμη των
επιπτώσεων του σχηματισμού
της σελήνης άφησε τη Γη ένα καυτό μάγμα από άμορφη
μάζα. Αυτές οι συνθήκες κόλασης σήμαιναν
ότι η Γη έμοιαζε με την Αφροδίτη για ένα χρονικό διάστημα, με τη θολή, καυτή ατμόσφαιρα
της. Αλλά καθώς ο πλανήτης
κρύωνε, η λάβα έγινε πέτρα και
το υγρό νερό άρχισε να συμπυκνώνεται, σχηματίζοντας τον πρώτο ωκεανό της
Γης. Τα παλαιότερα μέταλλα που
βρέθηκαν στη Γη, που ονομάζονται ζιρκόνια,
χρονολογούνται από αυτή τη στιγμή και
είναι 4.400 εκατομμυρίων ετών.
Οι πρώτες ήπειροι
Σήμερα, η Γη καλύπτεται
πλήρως από γιγάντιες τεκτονικές
πλάκες του ηπειρωτικού και
ωκεάνιου φλοιού. Αλλά οι πρώτες τεκτονικές πλάκες της νεαρής Γης ήταν πολύ
μικρότερες. Αυτές οι πρωτοήπειροι ήταν ανακυκλωμένοι ηφαιστειακοί βράχου που είχαν υποστεί νέα τήξη, ή είχαν θαφτεί επίσης και
μετατραπεί σε μεταμορφωμένα πετρώματα. Αυτές οι μεταμορφωμένες ζώνες συχνά περιέχουν πλούσια κοιτάσματα χρυσού, αργύρου, χαλκού
και άλλων πολύτιμων μετάλλων. Ο νέος
φλοιός της Γης αυξήθηκε ραγδαία, με το περίπου 70 τοις εκατό του φλοιού να σχηματίστηκε κατά 3 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, οι ερευνητές πιστεύουν. οι πρώτοι χημικοί δείκτες της ζωής εμφανίστηκαν επίσης με τις πρώτες ηπείρους, περίπου 3,8 δισεκατομμύρια χρόνια πριν.
Ανάσα ζωής
Τα πρώτα ίχνη από το οξυγόνο - από
την εξέλιξη της φωτοσύνθεσης - εμφανίστηκαν στα
βράχια περίπου 3,5 δισεκατομμύρια χρόνια πριν. Η φωτοσύνθεση
ήταν μια από τις πρώτες οικολογικές καταστροφές της Γης, οι επιστήμονες πιστεύουν. Το οξυγόνο
που αντλείται από τα κυανοβακτήρια, ή τα μπλε-πράσινα φύκια, δηλητηρίασε τον πλανήτη για τις κυρίαρχες μορφές της ζωής της: τα
αναερόβια μικρόβια που είχαν
εξελιχθεί κατά την απουσία
οξυγόνου. Και καθώς τα επίπεδα
του οξυγόνου αυξάνονταν στους ωκεανούς της Γης, το οξείδιο του σιδήρου που σχηματίζεται, αφήνοντας διακριτικά στρώματα των σκουριασμένων βράχων
που ονομάζεται κλιμακωτοί σχηματισμοί
σιδήρου. Αφού ο σίδηρος
καταναλώθηκε στους ωκεανούς, τα επίπεδα οξυγόνου στην ατμόσφαιρα αυξήθηκαν 2,4 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, μια εκδήλωση που ονομάζεται Μεγάλη Κρίση οξυγόνωσης.
Βαρετό δισεκατομμύριο
Aφού τα ατμοσφαιρικά επίπεδα του οξυγόνου εμπλουτίστηκαν 2.400.000.000 χρόνια πριν, δεν άλλαξαν πολλά στη Γη για άλλο ένα δισεκατομμύριο χρόνια. Η Γη ήταν τόσο νηφάλια
που οι επιστήμονες ονομάζουν αυτή την
χρονική περίοδο " το
βαρετό δισεκατομμύριο." Τα πράγματα
ήταν αρκετά ήσυχα από τεκτονική άποψη, επίσης:
Οι ήπειροι είχαν κολλήσει σε υπερηπειρωτικό «μποτιλιάρισμα»
για το μεγαλύτερο μέρος του βαρετού δις.. Πολλοί
ερευνητές πιστεύουν ότι υπάρχει μια σχέση μεταξύ της έλλειψης της τεκτονικής δραστηριότητας και του βαρετού δις. -
ίσως η ζωή χρειαζόταν
ένα λάκτισμα από τη μετατόπιση των ηπείρων για να οδηγήσει την εξέλιξη πέρα από τη φωτοσύνθεση, προς πολύπλοκα
όργανα...
Οι Υπερήπειροι
Η Γη έχει καλυφθεί
από γιγαντιαία σύνολα των ηπείρων, που ονομάζονται υπερήπειροι,
αρκετές φορές στο παρελθόν. η πιο γνωστή υπερήπειρος, η Παγγαία, ήταν η
γενέτειρα των δεινοσαύρων. Αλλά
ακόμα και οι πρώτες από τις ηπείρους της Γης συντάχθηκαν μαζί
σε υπερηπείρους πολλές φορές,
οι ερευνητές πιστεύουν. Τα απομεινάρια από τις αρχαίες ζώνες των βουνών βοηθούν
τους ερευνητές να ταιριάζουν τις ηπείρους
μεταξύ τους όπως ήταν στο παρελθόν,
σαν το ταίριασμα των κομματιών του παζλ.
Η μεγάλη ψύχρα
Το βαρετό δις.
μας αποχαιρέτησε, όταν μία μεγάλη
υπερήπειρος διαλύθηκε 750 εκατομμύρια χρόνια πριν, προκαλώντας μια παγκόσμια ψύχρα που ονομάζεται « Γη χιονοστιβάδα».
Το μοντέλο αυτό δείχνει ότι ο πλανήτης ήταν μια
ευαίσθητη"χιονοστιβάδα"
σχεδόν πλήρως καλυμμένη με παγετώνες. Οι ηφαιστειακές
εκρήξεις και η διάβρωση των πετρωμάτων που συνόδευσαν
την διάλυση της υπερηπείρου είχαν
παγιδεύσει διοξείδιο του άνθρακα,
προκαλώντας μαζική ψύξη του πλανήτη. Οι γεωλόγοι έχουν
βρει στοιχεία για τους παγετώνες
σε κάθε ήπειρο από εκείνη την εποχή, ακόμη και σε σημεία που ήταν σε
τροπικά γεωγραφικά πλάτη.
Έκρηξη ζωής
Τα επίπεδα του
οξυγόνου της ατμόσφαιρας άρχισαν
να αυξάνονται και πάλι περίπου
650 εκατομμύρια χρόνια πριν, περίπου την εποχή που εμφανίστηκαν τα πρώτα ζώα. Τα πρώτα σκληρά
μέρη σχετικά με τα ζώα
εμφανίζονται κατά τη διάρκεια της Περιόδου Κάμβρια 545
εκατομμύρια χρόνια πριν. Αν και
οι ερευνητές δεν έχουν ακόμα συμφωνήσει σχετικά με το λόγο για
αυτή την έκρηξη της ζωής, πολλοί πιστεύουν ότι ένας συνδυασμός
παραγόντων ώθησε αυτό το
εξαιρετικό άλμα από τα μεμονωμένα
κύτταρα σε πολύπλοκα πλάσματα.
Για παράδειγμα, η εξάπλωση των ηπείρων
έστειλε ένα κύμα των
θρεπτικών ουσιών στους ωκεανούς
και άνοιξε νέους βιότοπους. Και μια εξελικτική κούρσα
εξοπλισμών ξεκίνησε καθως τα ζώα πάλευαν για να υπερισχύσουν των άλλων και να προστατεύσουν
τον εαυτό τους από τα αρπακτικά ζώα.
Μαζικές εξαφανίσεις
Η Γη έχει μαστίζεται
από τις μαζικές εξαφανίσεις από
την εποχή Κάμβρια, αλλά το
μεγαλύτερη στο αρχείο των απολιθωμάτων ήταν στην Πέρμια
Περίοδο 252 εκατομμύρια χρόνια πριν. Πάνω από το 90 τοις
εκατό της ζωής έχασαν τη ζωή τους
μέσα σε μόλις 60.000 χρόνια, οι ερευνητές πιστεύουν, σε σύγκριση με το 85 τοις εκατό της ζωής κατά τη
διάρκεια της εξαφάνισης των
δεινοσαύρων στο τέλος της Κρητιδικής Περιόδου 66.000.000 χρόνια πριν. Ωστόσο, ο κύριος
ύποπτος στην εξαφάνιση της Πέρμια δεν είναι μια σύγκρουση με μετεωρίτη,
αλλά μια τεράστια ηφαιστειακή έκρηξη στη
Σιβηρία. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η μαζική πλημμύρα λάβα
δημιούργησε τοξικά συνθήκες αερίων του θερμοκηπίου. Χημικά στοιχεία σε παλιές
πέτρες μαρτυρούν επίσης τις μαζικές εξαφανίσεις λόγω της κλιματικής
αλλαγής, όπως 450 εκατομμύρια
χρόνια πριν, όταν πάνω από το 75
τοις εκατό των θαλάσσιων ειδών έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια μιας μεγάλης εποχής των παγετώνων.
Οι εποχές των παγετώνων
Η Γη είναι ως επί το
πλείστον χωρίς πάγο κατά τη
διάρκεια της ιστορίας της, με
μόνο πέντε μεγάλες περιόδους παγετώνων. Τώρα
βρισκόμαστε σε μια. Περίπου 2,6 εκατομμύρια
χρόνια πριν, μεγάλα στρώματα πάγων ξεκίνησαν να σέρνονται κάτω από την
Αρκτική στο Βόρειο Ημισφαίριο. Αυτά
τα στρώματα πάγου προχωρούν κατά
τη διάρκεια των ψυχρότερων περιόδων
παγετώνων και υποχωρούν κατά τους καλοκαιρινούς περιόδους, που
είναι γνωστές ως διαπαγετωνικές. Η
σύγχρονη μεσοπαγετωνική περίοδος Γης ξεκίνησε
περίπου 11.500 χρόνια πριν.
Η εποχή των πλαστικών;
Αν και η εποχή
των ανθρώπων κυριαρχείται από πάγο, στο μέλλον οι
ερευνητές μπορεί να ονομάζουν αυτή
την περίοδο εποχή των πλαστικών αντί για εποχή των παγετώνων.
Πολλοί επιστήμονες πιστεύουν ότι έχουμε ήδη γράψει ένα
μήνυμα για το μέλλον με τα
σημερινή πλαστικά σκουπίδια.
Μικροσκοπικά κομμάτια πλαστικού ξεπηδούν παντού στη Γη,
από τους πάγους της Αρκτικής στους ωκεανούς σε παραλίες
της Χαβάης - και ορισμένα από αυτά έχουν ήδη μετατραπεί σε
βράχο που ονομάζεται πλαστικό πέτρωμα (plastiglomerate).
Σε ένα εκατομμύριο
χρόνια από τώρα, το πλαστικό μπορεί να είναι στριμωγμένο στη λήθη, αλλά οι επιστήμονες θα εξακολουθούν να είναι σε θέση να
ανιχνεύσουν το ξεχωριστό χημικό
σήμα του πλαστικό.
επιμέλεια Άγνωστη Γη