0
Για περίπου 150 εκατομμύρια χρόνια, οι ιχθυόσαυροι ήταν κυρίαρχοι των
θαλασσών, με ορισμένα είδη να φτάνουν σε μέγεθος φάλαινας. Πώς όμως
κατέληξαν αυτά τα ερπετά από την ξηρά στο νερό; Το απολίθωμα του
αρχαιότερου γνωστού ιχθυόσαυρου δίνει μια εικόνα για το πώς συνέβη η
μετάβαση.
 |
| O υβρόβιος ιχθυόσαυρος είχε μήκος 40 εκατοστά. Το απολίθωμά του είναι σχεδόν πλήρες (Πηγή: Ryosuke Motani/UC Davis) |
Ο ιχθυόσαυρος Cartorhynus lenticarpus, που έζησε πριν από 248
εκατομμύρια χρόνια, ήταν αμφίβιος και εμφάνιζε μεταβατικά
χαρακτηριστικά, αναφέρουν παλαιοντολόγοι στο περιοδικό Nature.
Το ερπετό των 40 εκατοστών είχε για παράδειγμα ευλύγιστους καρπούς που
θα διευκόλυναν τη βάδιση στην ξηρά. Τα πόδια του είχαν μεταμορφωθεί σε
πτερύγια, τα οποία όμως ήταν αρκετά γερά και πιθανώς επέτρεπαν στο
ερπετό να σέρνεται στο έδαφος σαν φώκια. Επιπλέον, το ρύγχος του ήταν
πολύ κοντότερο από ό,τι σε άλλους ιχθυόσαυρους.
«Το απολίθωμα που βρήκαμε κλείνει ένα κενό στο αρχείο των απολιθωμάτων
[...] Ο Cartorhynus lenticarpus αντιστοιχεί σε ένα στάδιο της μετάβασης
από την ξηρά στη θάλασσα το οποίο απουσίαζε μέχρι σήμερα από το αρχείο
απολιθωμάτων» δήλωσε ο Ριοσούκε Μοτάνι του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια
στο Ντέιβις.
 |
| Πολλοί ιχθυόσαυροι έμοιαζαν με δελφίνια. Εδώ το είδος Ichthyosaurus communis (Πηγή: Nobu Tamura CC BY 3.0) |
Ανάλογα υδρόβια πλάσματα με μεταβατικά χαρακτηριστικά έχουν εξάλλου βρεθεί και σε άλλες εξελικτικές γραμμές που έδωσαν θαλάσσια είδη. Για παράδειγμα, ο πρόγονος των φαλαινών Ambulocetus περνούσε ένα μέρος του χρόνου του στην ξηρά.
Η περίπτωση των ιχθυόσαυρων, οι οποίοι έμοιαζαν αρκετά με τα δελφίνια,
έχει όμως ένα επιπλέον ενδιαφέρον στοιχείο. Τα ερπετά αυτά εμφανίστηκαν
πριν από 248 εκατομμύρια χρόνια και εξαφανίστηκαν πριν από 95 εκατ.
χρόνια, πριν από την εξαφάνιση των δεινοσαύρων.
Ο Cartorhynus, ο αρχαιότερος γνωστός ιχθυόσαυρος, έζησε μόλις 4
εκατομμύρια χρόνια μετά τη χειρότερη μαζική εξαφάνιση ειδών στην ιστορία
της Γης, στα τέλη της Πέρμιας περιόδου, όταν εξαφανίστηκε το 90% των
χερσαίων ειδών και το 70% των θαλάσσιων.
Οι ιχθυόσαυροι γρήγορα αναδείχθηκαν οι κορυφαίοι θηρευτές στο νέο
περιβάλλον, και η εξελικτική ιστορία τους δίνει μια εικόνα για την
επιστροφή της ζωής σε έναν σχεδόν νεκρό πλανήτη.