0
Οι Βίκινγκς αποδεικνύονται τελικά δεινοί θαλασσοπόροι, αφού όλο και
περισσότερα επιστημονικά ευρήματα που έρχονται στο φως τούς απονέμουν
τα πρωτεία στην ανακάλυψη μακρινών τόπων της Γης. Το 2013 μια μελέτη
καναδών και αμερικανών επιστημόνων είχε υποστηρίξει ότι οι Βίκινγκς
έφθασαν στη Βόρειο Αμερική, και συγκεκριμένα στη Νιουφάουντλαντ του
Καναδά, πριν από 1.000 χρόνια, πολύ νωρίτερα από τον Χριστόφορο Κολόμβο.
Τώρα μια ομάδα ισπανών και γερμανών ερευνητών υποστηρίζει ότι οι
τρομεροί βόρειοι ναυτικοί πρόλαβαν και τους Πορτογάλους, πατώντας πρώτοι
το πόδι τους στη Μαδέρα. Εφεραν μάλιστα μαζί και τα ποντίκια τους
προκαλώντας σύμφωνα με τους επιστήμονες τεράστια οικολογική καταστροφή
στο νησί.
Ποντίκια λαθρεπιβάτες
Το νησί της Μαδέρας μαζί με το γειτονικό του Πόρτο Σάντο κατά πάσα
πιθανότητα αναφέρονται από τον Πλίνιο και τον Πλούταρχο και
απεικονίζονται σε χάρτες ήδη από το 1339. Επισήμως ωστόσο θεωρείται ότι η
Μαδέρα ανακαλύφθηκε το 1419 από τους Πορτογάλους - το αρχιπέλαγος
θεωρείται μάλιστα η πρώτη από τη μακρά σειρά ανακαλύψεων που ακολούθησαν
κατά τη «χρυσή» περίοδο των πορτογαλικών εξερευνήσεων. Η νέα μελέτη
έρχεται να ανατρέψει τα επίσημα δεδομένα με «όπλο» δύο απολιθωμένα οστά
ποντικών.
Τα οικιακά ποντίκια δεν είναι ενδημικά στη Μαδέρα - θεωρείται ότι
έφθασαν ως «λαθρεπιβάτες» με τα πλοία των πρώτων ανθρώπων που πάτησαν το
πόδι τους εκεί και εγκαταστάθηκαν μαζί με αυτούς στο νησί. Προκειμένου
να διερευνήσουν πόσο μακρά είναι η παρουσία τους οι ερευνητές από το
Ανώτατο Κέντρο Επιστημονικών Ερευνών της Ισπανίας (CSIC), το Μεσογειακό
Ινστιτούτο Προωθημένων Μελετών στη Μαγιόρκα, το Πανεπιστήμιο Λα Λαγούνα
στα Κανάρια Νησιά και το Ζωολογικό Μουσείο του Κιέλου στη Γερμανία
ανέλυσαν δείγματα από δύο απολιθωμένα οστά οικιακών ποντικών που
βρέθηκαν στο Πόντα ντε Σάο Λουρένσο, στα ανατολικά του νησιού.
400 χρόνια πριν
Το ένα δείγμα ήταν υπερβολικά μικροσκοπικό και έτσι η χρονολόγησή
του δεν κατέστη δυνατή, το δεύτερο όμως, όπως περιγράφουν με άρθρο τους
στην επιθεώρηση «Proceedings of the Royal Society B», χρονολογήθηκε
μεταξύ του 900 και του 1030 μ.Χ., τέσσερις αιώνες πριν από την έλευση
των Πορτογάλων στη Μαδέρα. Αυτό σημαίνει ότι τα ποντίκια έφθασαν στο
αρχιπέλαγος όχι με τα πορτογαλικά αλλά με κάποια άλλα πλοία και οι
ερευνητές, βασιζόμενοι και σε παρατηρήσεις στους σύγχρονους πληθυσμούς
οικιακών ποντικών, εικάζουν ότι «μεταφορείς» τους ήταν οι Βίκινγκς.
«Οι σημερινοί πληθυσμοί των οικιακών ποντικών της Μαδέρας εμφανίζουν
ομοιότητες στο μιτοχονδριακό DNA με τους πληθυσμούς που ζουν στη
Σκανδιναβία και στη Βόρεια Γερμανία αλλά όχι με εκείνους που ζουν στην
Πορτογαλία» δήλωσε σε δελτίο Τύπου ο Ζουζέπ Αντόνι Αλκοβέρ του CSIC, επικεφαλής της μελέτης. «Επομένως το δεύτερο δείγμα που αναλύθηκε υποδηλώνει ότι οι Βίκινγκς ήταν εκείνοι που έφεραν τα οικιακά ποντίκια στο νησί».
Ο ειδικός τόνισε ωστόσο ότι απαιτούνται περισσότερες μορφολογικές και
γενετικές μελέτες των απολιθωμάτων που βρέθηκαν στο Πόντα ντε Σάο
Λουρένσο, καθώς δεν υπάρχουν ιστορικά στοιχεία που να μιλούν για
παρουσία των Βίκινγκς στο συγκεκριμένο αρχιπέλαγος του Ατλαντικού.
Οικολογική καταστροφή
Με όποιους και αν ήρθαν τα ποντίκια, το βέβαιο είναι, σύμφωνα με
τους επιστήμονες, ότι προκάλεσαν με την έλευσή τους ραγδαία και
εκτεταμένη οικολογική καταστροφή στη Μαδέρα. Από τη στιγμή που οι
πληθυσμοί των οικιακών ποντικών εγκαταστάθηκαν στο αρχιπέλαγος θα πρέπει
να πολλαπλασιάστηκαν πάρα πολύ γρήγορα (εξαιτίας όχι μόνο της μεγάλης
αναπαραγωγικής τους ικανότητας αλλά και της μειωμένης παρουσίας θηρευτών
που να τους προτιμούν) και να οδήγησαν σε εξαφάνιση πολλά ενδημικά είδη
πτηνών τρώγοντας τα αβγά και τα μικρά σε μέγεθος πουλιά.
Η ανάλυση οστών από την εποχή του Ολόκαινου που έχουν βρεθεί σε διάφορα
σημεία του αρχιπελάγους δείχνει ότι τουλάχιστον τα δύο τρίτα των
ενδημικών πτηνών καθώς και δύο μη ενδημικά είδη πτηνών εξαφανίστηκαν
κάποια στιγμή ολοσχερώς. Τα αποτελέσματα της χρονολόγησης των
απολιθωμάτων των οστών των ποντικών διευρύνουν λοιπόν επίσης το χρονικό
«παράθυρο» μέσα στο οποίο επήλθε αυτή η τεράστια οικολογική ανισορροπία.
«Η εισαγωγή των ποντικών είχε μάλλον ως αποτέλεσμα μια οικολογική
καταστροφή με την εξαφάνιση ενδημικών ειδών και τη μεταβολή της
οικολογίας του νησιού τέσσερις αιώνες νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε ως
τώρα» καταλήγει ο δρ Αλκοβέρ.