0
Μετά την ιστορική απόφαση της Αιθιοπίας να κατασκευάσει
φράγμα επί του Νείλου, το οποίο θα υπόκειται βέβαια στους σχετικούς
περιορισμούς του διεθνούς δικαίου, αυτό που απομένει για την Αίγυπτο δεν
επαρκεί για να θρέψει τον πληθυσμό της. Ούτε και μπορεί η κυβέρνηση
Μόρσι να ισχυρισθεί τις καταστροφικές συνέπειες του φράγματος--οι οποίες
είναι υπαρκτές--τη στιγμή που η ίδια η Αίγυπτος έκανε την αρχή στο
Ασσουάν (1970) και οι αγρότες έχασαν την πολύτιμη ιλύ που λίπαινε τα
χωράφια τους.
Άλλη συνέπεια του φράγματος ήταν η αδυναμία του δέλτα του ποταμού να
αντισταθεί στη διάβρωση της θάλασσας, και σιγά σιγά να βυθίζεται στη
Μεσόγειο το παραγωγικότερο κομμάτι μιας--πλέον, με βάση το κατά κεφαλήν
εισόδημά της--πολύ φτωχής χώρας.
Η Αίγυπτος έχει περίπου εξαντλήσει την καλή θέληση των άλλων
ενδιαφερόμενων χωρών, (πρωταρχικά Β. και Νοτίου Σουδάν, όπως και η
Αίγυπτος, χώρες του Νείλου που τη διαπερνά στο κέντρο τους, και των
μικρότερων ποταμών που τον τρέφουν προέρχονται, μαζί με τα νερά των
μεγάλων λιμνών της Αφρικής, από Αιθιοπία, Κένυα, Ουγκάντα, Κονγκό, για
να σταθούμε στις σπουδαιότερες).
Στην πραγματικότητα η Αίγυπτος, η μεγαλύτερη αραβική χώρα με 87 εκ.
πληθυσμό έχει σχεδόν εξαντλήσει τα μικρά πετρελαϊκά της αποθέματα και
υποβαθμίσει την αγροτική της γη κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα,
οπότε ο πληθυσμός της ήταν στις αρχές του 20ού αιώνα γύρω στα 14 εκ. και
το 1950 μόλις 20.
Η κυβέρνηση προσπαθεί να εξοικονομήσει το νερό, από τη μια, αφού
τίποτε, ούτε ο τουρισμός, μπορεί να υπάρξει στη χώρα δίχως αυτό, και από
την άλλη προσφέρει κίνητρα για ενίσχυση της αγροτικής παραγωγής.
Το κρατικό πρόγραμμα επιχορήγησης άπορων οικογενειών, η άναρχη αστική
ανάπτυξη και η χρόνια πολιτική αστάθεια οδήγησε το Κάιρο σε προσπάθεια
συρρίκνωσης των εισαγωγών ειδών διατροφής, με ετήσιο κόστος 4,5 δισ.
δολάρια.
Η Αίγυπτος κατέστη έτσι από σιτοβολώνας ο μεγαλύτερος εισαγωγέας σιτηρών στον κόσμο, με 10 εκατ. τόνους.
Η λεκάνη του Νείλου, το μόνο εύφορο έδαφος στην Αίγυπτο, καταλαμβάνει
μόλις 5% της συνολικής έκτασης της χώρας, ενώ στεγάζει 95% του
πληθυσμού των 87 εκατομμυρίων.
Σε μία προσπάθεια να αντιμετωπίσει το πρόβλημα, η νέα κυβέρνηση του
προέδρου Σίσι ανακοίνωσε στις αρχές της εβδομάδας τα σχέδιά της για
«ανάκτηση» 10 δισεκατομμυρίων στρεμμάτων από την έρημο.
«Το σχέδιο αυτό δεν είναι ρεαλιστικό. Για να γίνει αυτό θα
χρειαστούν τουλάχιστον 80 δισ. κυβικά μέτρα νερού τον χρόνο, περισσότερο
από τη συνολική ροή του Νείλου», λέει ο γεωπόνος και οικονομολόγος Γκαμάλ Σιάμ στο Πανεπιστήμιο του Καΐρου.
Πρωτοβουλίες, όπως ο περιορισμός της καλλιέργειας ρυζιού και η
αντικατάσταση του ζαχαροκάλαμου με τεύτλα, έχουν βοηθήσει χωρίς ωστόσο
να δώσουν λύσεις στο σημαντικότερο αίτιο κατανάλωσης ύδατος: την
καλλιέργεια σιτηρών.
Ειδικοί εκτιμούν ότι ο ριζικός εκσυγχρονισμός του αρδευτικού
συστήματος ή η καλλιέργεια πιο προσοδοφόρων προϊόντων, όπως είναι τα
φρούτα, θα μπορούσε να λύσει το πρόβλημα οικονομικά.
Αν και η τελευταία λύση φαντάζει ιδανική, διαθέτοντας μεγάλες
εξαγωγικές προοπτικές και απαιτώντας ελάχιστο νερό, η εξαγωγή φρέσκων
φρούτων απαιτεί σημαντικές και δαπανηρές υποδομές ψύξης και αποθήκευσης.
Ειδικοί της διαχείρισης των υδάτων επισημαίνουν ότι η διατροφική
ασφάλεια όλου του πλανήτη απειλείται από την έλλειψη νερού, όπως αυτή
που προκαλείται από τα μεγάλα αρδευτικά έργα στον Άνω Νείλο, την
κλιματική αλλαγή και την πληθυσμιακή αύξηση.
Το αξιοσημείωτο για την Αίγυπτο ίσως είναι πως τουλάχιστον από το
1990 δεν υπήρξε φτωχή σε νερά χρονιά στην Κ. Αφρική, ενώ όλα τα κράτη
που διατρέχονται από τον ποταμό πιέζονται--τελικά από την ανελαστική
ανάγκη της Αιγύπτου--να οικονομούν το νερό.
Αυτό πλέον αλλάζει με πρωτοβουλίες για πιο ισότιμη χρήση (Συμφωνία
του Εντέμπε), αλλά και το Φράγμα της Μεγάλης Αναγέννησης που
προγραμματίζει η Αιθιοπία.